του Καρακώστα Δημήτρη
Είναι απόγευμα και προετοιμάζω τις εργασίες της Ιλιάδας για την επόμενη ημέρα. Το θέμα τους αναφέρεται στους Επιτάφιους αγώνες που οργανώνει ο Αχιλλέας για να τιμήσει το νεκρό του φίλο Πάτροκλο, ένα θέμα που αντανακλά το πνεύμα του Ολυμπισμού της εποχής εκείνης, αλλά και το ιδεώδες που αποτέλεσε τη γενεσιουργό αιτία των Ολυμπιακών αγώνων.
Βέβαια, σε μια τέτοια εποχή υπήρχαν και διακρίσεις. Δεν είχαν όλοι τη δυνατότητα να αθλούνται. Εξαιρούνταν οι δούλοι και οι γυναίκες. Επίσης λόγω αυτών των διακρίσεων, σε αγωνίσματα όπως: οι αρματοδρομίες ή οι ιπποδρομίες, μπορούσαν να συμμετέχουν μόνο πλούσιοι, καθώς ήταν δαπανηρές και συνάμα απροσπέλαστες για τους φτωχότερους. Από τα οκτώ αγωνίσματα που περιγράφονται, τα πέντε θα αποτελέσουν αργότερα τον πυρήνα και των τεσσάρων πανελλήνιων αγώνων.
Έτσι, λοιπόν, οι αναγνώστες της Ιλιάδας πληροφορούνται για την αρματοδρομία και μέσα από το στόμα του Νέστορα μαθαίνουμε τους κανόνες, αλλά και τα μυστικά που έπρεπε να κατέχει ένας αθλητής, για να αποφεύγει τα λάθη.
Αναφέρεται το αγώνισμα της πυγμαχίας αλλά και της πάλης. Νικητής θα είναι αυτός που θα καταφέρει να ρίξει τον άλλον στο έδαφος. Περιγράφονται οι διάφορες τεχνικές για τη ρίψη του αντιπάλου, όπως το να βάζει ο ένας τα γόνατά του ανάμεσα στα πόδια του άλλου, έτσι ώστε αυτός να χάσει την ισορροπία του..
Υπάρχουν ακόμη το αγώνισμα του δρόμου, η οπλομαχία που είναι το πιο επικίνδυνο από όλα τα αγωνίσματα και που οι δύο αντίπαλοι φορούν πανοπλία, η δισκοβολία, η τοξοβολία με στόχο και η ρίψη ακοντίου…
Από την άλλη, στην Οδύσσεια, « ο Αλκίνοος, βασιλιάς των Φαιάκων, ανακοινώνει τους αγώνες προς τιμήν του φιλοξενούμενού του Οδυσσέα. Πριν αρχίσουν, τρώνε και πίνουν, ακούγοντας το Δημόδοκο να τραγουδάει για τις περιπέτειες του Οδυσσέα. Μετά αρχίζουν οι αγώνες του δρόμου, της πάλης, της αρματοδρομίας, της δισκοβολίας και της πυγμαχίας. Αυτή τη φορά συμμετέχουν και Φαίακες, αλλά δεν απονέμονται έπαθλα. Γίνεται μάλιστα γνωστό ότι οι Φαίακες είναι πολύ καλοί στο δρόμο, το χορό, καθώς και εξαιρετικοί ναυτικοί, υστερούν όμως στα άλλα αθλήματα. Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί μια πιθανή ένδειξη αθλητικής εξειδίκευσης».
Όμως, η σημασία τους φαίνεται να υπερβαίνει,κατά πολύ, τη σημασία ενός απλού, έστω κορυφαίου αθλητικού γεγονότος, καθώς οι αγώνες στόχευαν στη συνοχή των συχνά αλληλοσπαρασσόμενων Ελλήνων. Ένα άλλο σημαντικό και χαρακτηριστικό γνώρισμα των άθλων εκείνης της περιόδου, ήταν οι ηθικές τους αξίες. Ο χαρακτήρας του αθλητισμού ήταν αγωνιστικός, ένα από τα κύρια γνωρίσματα του αρχαίου αθλητισμού, ενώ το πλαίσιό τους ήταν θρησκευτικό ή τελετουργικό.
Εύλογα, επισημαίνουμε την αντίθεση με τη σημερινή εποχή. Στην αρχαιότητα δε γινόταν χρήση ουσιών για μια καλύτερη απόδοση, με απώτερο σκοπό τη νίκη και οικονομικά κυρίως οφέλη.Οι αγώνες γινόταν, με βασικό κίνητρο να γνωρίσουν την ηθική αποθέωση, να κερδίσουν το κλαδί αγριελιάς, τον κότινο. Για να κερδίσουν «ένα αμάραντο κλωνάρι», όπως τονίζει και ο ποιητής Κωστής Παλαμάς.
Δικτυογραφία:
Εκτός προγράμματος... 